Een D-XXI vlucht ; 10 mei 1940 - Escorteren en vechten

door Carel Steensma...KLM / LuVA vlieger

Op 10 mei 1940 vloog Carel Steensma in de D-XXI/239 samen met twee andere D-XXI's een escorte van twee T-V's. Waalhaven moest worden gebombardeerd. Carel Steensma stapte in zijn KLM-plunje in de jager. Gehavend kwam hij terug. Maar hij overleefde het.

..we zien wel..
Het weer was op die 10e mei prachtig. Zo hier en daar op 2000 meter nog een restje cumulus. Maar verder stralend. De twee T-V's stegen op om Waalhaven te bombarderen. Wij volgden direct. De jagers zouden flink boven de T-V's rondcirkelen.. en verder zouden we wel zien.

..een Heinkel...
Nog voordat Rotterdam was bereikt zag ik links onder me een Heinkel 111 vliegen. Ik dook er steil op af met de bedoeling op hoge snelhied - al vurend - er langs en onderdoor te gaan, vervolgens op te trekken en dan recht van onder 't toestel een lange vuurstoot te geven.

..lichtspoormunitie..
De opzet lukte goed - alleen op het moment dat ik m'n 4 mitrailleurs in werking stelde, schrok ik me wild. Lichtspoorkogels flitsten recht voor me uit en even dacht ik van achter beschoten te worden.
Ik had van mijn leven nog nooit met lichtspoormunitie geschoten, laat staan er mee geoefend. En voor het vertrek was niemand op het idee gekomen mij over deze uiterst nuttige kogels in te lichten.

...en aanval afgebroken...
Met de Heinkel ondertussen een paar honder meter boven me trok ik mijn kist steil naar boven, vrijwel loodrecht en 'sproeide' de linker motor en de romp - ook de cockpit. Om snel weg te zijn nam ik gas weg en met een snelle rol dook ik weg om daarna volgas weer hoogte te winnen. Het laatste wat ik me van de Heinkel kan herinner is een links wegdraaiend silhouet - toen was ik weer alleen - nou alleen...

...maar overal Duitse jagers..
Ik cirkelde even kort rond. En zag Me 109's op groter hoogte dan ik. Me'109's links en rechts, een keurige 'Kette' ver boven mij. Wat ik toen dacht weet ik nog precies: "Kijk, dat is nou vakwerk. Wat ikzelf aan het doen was kwam me hoogst amateuristisch en knullig voor...onwerkelijk vooral.

...en ik in mijn KLM-plunje...
Zat ik daar nu werkelijk in m'n vertrouwde KLM-plunje onder een stralend blauwe hemel in een D-XXI met dodelijke munitie boven Waalhaven. Waar ik mijn eerste brevet had gehaald. Waar de vijand nu zat. Dat nu door onze T-V's moest worden gebombardeerd. En ik moest dat mogelijk helpen maken door elke vliegende mof uit de lucht te knallen...krankzinnig.

...werd aangevallen...
De wijze van hun aanval verraste me niet. Ik had vanuit de verte gezien hoe ze, vanuit een klein groepje, keurig in formatie vliegend, de een na de ander op hun prooi doken en in een lange felle swoop weer steil naar boven verdwenen.
Ik was veel wendbaarder en daar hield het zo'n beetje mee op. Ik moest er een rotzooi van maken. Als een gek van links naar rechts zwiepen en kijken wat er gebeurde.

..schiet een Duitse jager neer..
...de achterste aanvaller brak uit en begon aan een soort schuine looping. Door precies recht op zijn lijn af te vliegen dwong ik hem steiler en langer door te duiken dan (denk ik) zijn plan was. Met een halve rol kreeg ik hem onder me...en toen hij optrok vuurde ik voor wat ik waard was, keurig de rechte lijn houdend waaruit hij door z'n hoge snelheid niet mer kon ontsnappen. Midden in de 'vuurkegel' vlogen plotseling stukken alle kanten op. Onder me langs en omkijkend zag ik slechts een steeds zwarter wordende sliert..de laatste duik van die Me 109.

..en wordt zelf aangeschoten...
Verbaasd dat het eigenlijk zo vlug en zo gemakkelijk ging, steeg ik met brullende motor om weer hoogte te winnen...en werd volledig verrast door een knetterend kabaal. Vuur leek tussen m'n benen door te spuiten en ik verstijfde letterlijk van schrik.

...maar weet te ontkomen...
Naar binnen kijkend zag ik dat het instrumentenbord vernield was. Olie droop op mijn voeten. Losse flarden bungelden aan de rechter vleugel. En m'n rechter been voelde eigenaardig aan. Ik betastte het en had meteen een bebloede hand.

Even denkt Steensma aan nog een aanval. Maar dan komt hij tot bezinning. En ontsnapt in een wolk

...keert terug naar Schiphol...
Weldra overviel me opnieuw het volstrekt onwerkelijke van de situatie. Deze route had ik duizend maal gevlogen als leerling, als militair vlieger, als KLM gezagvoerder op een lijnvlucht, als instructeur van de Rijksopleiding voor Verkersvliegers - eigenlijk maar weinig met stralend weer.
Eenmaal bij Schiphol draaide ik een ruime bocht om te zien of er nmiddels nog 'bezoek' was geweest. Of dat er iets anders was gebeurd wat de landing zou kunnen bemoeilijken. Zo te zien niet.

Steensma komt erachter dat zijn landingsklappen en remmen niet werken. Hij moet tussen twee meter hoge rioolbuizen zien te landen. Dit lukt wonderwel.

..en neemt de schade op..
Ik moest wel even uit de machine getild worden, m'n rechter dijbeen was nogal geraakt. De vuurstraal van de aanvaller bleek rechts achter mij in de D-XXI te zijn gekomen, onder m'n rechter arm door - via mijn keurige KLM colbert dat schoten door de binnenzak vertoonde - en tussen beide benen door waarvan twee schampschoten en één doorboring, toen via het instrumentenbord - de instrumenten vernielend - door de linker kant van de romp weer naar buiten gevlogen. Van alles achter het motorscherm was vernield., maar nu net niet de brandstofleidingen en de brandstoftank. Ik had derhalve, kort samengevat, enorm gezwijnd..

...bedankt 239..
Omdat mijn kist zo doorzeefd was dat aan het operartioneel maken eenvoudig niet kon worden gedacht, werd besloten tot vernietiging. Hij is in brand gestoken... jammmer, hij had het nog wel zo prima gedaan.
Nog wel bedankt, 239!

 

Bron: ongedateerde verklaring van C.C. Steensma, aanwezig bij de Sectie Luchtmachthistorie.

 

Carel Steensma probeerde tijdens de oorlog tevergeefs naar Engeland te vluchten. Hij werd gepakt. In een concentratiekamp moest een been worden geamputeerd. De KLM / jachtvlieger overleefde de oorlog. Hij werd gedecoreerd met een Bronzen Leeuw

Officiële lezing
Om 12.15 uur startte de D-XXI/239 voor de vierde maal. Nu met res. sgt. vl. C.Steensma. Samen met vijf andere D-XXI's. Om drie T-V's naar Waalhaven te escorteren. Steensma had niet veel ervaring met de D-XXI, maar had vrijwillig voor deze vlucht het toestel van Roos overgenomen. Hij verloor de andere jagers uit het oog en was alleen toen hij boven Waalhaven aankwam. Viel zonder succes een He-111 aan, maar werd zelf aangevallen door drie Me-109's. Zag kans er twee te treffen maar werd door de derde onder vuur genomen. Om 13.10 uur op Schiphol geland. Wel Duitse vliegtuigen getroffen. Geen Duitse vliegtuigen neergehaald. Uit: Hooftman, H; D-XXI, p.80

Overleden RIJSWIJK - De Nederlandse verzetsman Carel Steensma is donderdag (4 mei 2006) overleden. Dat heeft de familie bekendgemaakt. Hij is 93 jaar geworden. Nadat KLM-vlieger Steensma tevergeefs had geprobeerd naar Engeland te vluchten, kwam hij in het Duitse concentratiekamp Dachau terecht. Hij was bevriend met prins Bernhard en prinses Juliana. Na de oorlog werd hij onderscheiden met de Bronzen Leeuw. Steensma was als gezagvoeder bij de KLM voor de Tweede Wereldoorlog ook actief voor de GS III, de militaire geheime dienst. Tijdens KLM-vluchten boven nazi-Duitsland lette hij op de aanleg van vliegvelden. Als er een nieuw vliegveld werd waargenomen, vroeg de KLM om er zo nodig een noodlanding te mogen maken. Steensma, van wie in de oorlog een been moest worden afgezet, was nauw betrokken bij de oprichting van het Nationaal Dachau Monument in het Amsterdamse Bos.